ODMIANA 9-BIL

ODMIANA 10-BIL

ODMIANA 14/1

Przepisy WPA

Wersja 21/12/2007 (obowiązująca od 01.01.2008)

Na podstawie Wielkiego słownika ortograficznego PWN, wyd. II, 2006, rozdziału [91] 18.34. Nazwy pospolite użyte w funkcji nazw własnych autor niniejszego opracowania używa wielkich liter dla wyrażeń, które traktuje ze względu na specyfikę tego dokumentu jako nazwy własne, np. Przepisy, Dyrektor Turnieju, Regulacje, Sędzia, Sędzia Główny, itp.

1. Przepisy ogólne

Następujące Przepisy Ogólne mają zastosowanie we wszystkich odmianach gier omówionych w niniejszych Przepisach, chyba że przepisy szczegółowe dla danej odmiany stanowią inaczej.

Dodatkowo, odrębny zbiór Zasad zwany Regulacjami, omawia detale nie będące Przepisami w swej istocie, np. wytyczne do przeprowadzania turniejów sportowych.

Wszystkie odmiany sportów bilardowych rozgrywane są na specjalnie do tego celu skonstruowanym, płaskim stole pokrytym suknem i otoczonym (ograniczonym) bandami. Gracz używa kija bilardowego (zakończonego kapką) do uderzania w bilę białą, która z kolei uderza w pozostałe, kolorowe bile (zwane obiektowymi). Celem gry (w bilardzie kieszeniowym) jest umieszczenie bil kolorowych w łuzach, zlokalizowanych pomiędzy poszczególnymi bandami (w narożnikach i pośrodku długich boków stołu). Odmiany gier różnią się od siebie schematami trafiania poszczególnych bil kolorowych oraz wymogami do spełnienia w celu osiągnięcia wygranej.[Komentarz do opracowania: rodzaj męski został użyty jako obowiązujący, dla uzyskania przejrzystości tekstu. Sformułowanie: „odmiana gry" (gier) określa tu konkretną dyscyplinę sportu rozgrywanego pod auspicjami Polskiego Związku Bilardowego.]

1.1 Odpowiedzialność i zobowiązania zawodnika

Jest obowiązkiem zawodnika posiadać pełną znajomość i orientację w zakresie Przepisów, Regulacji i harmonogramów rozgrywek, zarówno tych stosowanych ogólnie jak i dotyczących poszczególnych imprez. Jakkolwiek organizatorzy turniejów podejmują wszelkie działania zmierzające do umożliwienia pełnego dostępu do stosownych informacji, odpowiedzialność za powyższe spoczywa ostatecznie na zawodniku. Nawet wystąpienie zaniedbania w udzielaniu lub dostępie do informacji nie jest podstawą do zadośćuczynienia; konsekwencje braku orientacji w sytuacji bieżącej lub/i w przepisach ponosi zawodnik.

1.2 Rozgrywka o rozbicie

Rozgrywka o rozbicie jest dla każdego z zawodników pierwszym uderzeniem w meczu, na jej podstawie ustala się zawodnika, któremu przysługuje prawo do decyzji o tym kto, jako pierwszy, wykona uderzenie rozbijające. Sędzia (lub zawodnicy) ustawia dwie bile białe w polu bazy, tuż przy linii bazy po obu stronach linii długiej (osi podłużnej stołu). Gracze powinni uderzyć bile mniej więcej równocześnie i spowodować, aby po kontakcie z górna bandą stołu każda z nich powróciła możliwie najbliżej dolnej bandy. Wygrywa gracz, którego bila zatrzymała się bliżej dolnej bandy.

Gracz przegrywa rozgrywkę o rozbicie natychmiastowo, jeśli jego bila:

a) przekroczy linię długą stołu,
b) dotknie górnej bandy więcej niż jeden raz,
c) wpadnie do łuzy lub wypadnie ze stołu,
d) dotknie bocznych band,
e) przekroczy swym obwodem linię powierzchni gry wyznaczoną przez dolną bandę.

Dodatkowo, jakikolwiek faul na białej bili (za wyjątkiem 6.9 Bile w ruchu) również powoduje natychmiastowe przegranie rozgrywki o rozbicie.

Powtórzenie rozgrywki o rozbicie następuje, jeśli:

a) jeden z zagrywających uderzy bilę po kontakcie bili przeciwnika z górną bandą,
b) Sędzia nie może jednoznacznie wizualnie stwierdzić, czyja bila jest bliżej bandy,
c) obydwa zagrania spełniają warunki natychmiastowej przegranej.

1.3 Dozwolone wyposażenie

Sprzęt musi spełniać wymogi obowiązującej Specyfikacji Technicznej WPA (patrz http://www.wpa-pool.com/). W szczególności, graczom nie wolno używać nowatorskiego, niespotykanego wyposażenia do gry . Pojawienie się takowego lub zamiar jego ewentualnego zastosowania należy natychmiastowo skonsultować się z Dyrektorem Turnieju. Sprzęt musi być zawsze używany zgodnie z jego zamierzonym przeznaczeniem, wg powszechnie funkcjonujących zasad.

Poniżej przedstawione jest tradycyjne wyposażenie oraz jego zwyczajowe zastosowanie i ograniczenia:

a) kije - graczowi wolno zmieniać kije w trakcie meczu, używać różnych ich rodzajów (do rozbijania, do skoków, do gry), wolno używać wkręcanych lub wsuwanych przedłużeń kija;
b) dozwolone jest użycie kredy do nakładania na kapkę, kolor kredy musi być utrzymany w tonacji sukna stołu, na którym rozgrywany jest mecz;
c) podpórki, wsporniki - dozwolone jest jednoczesne użycie najwyżej dwóch przyrządów (w dowolnej konfiguracji) do podparcia kija w trakcie wykonywania zagrania; zawodnikowi wolno użyć własnego przyrządu, jeśli ten jest podobny do używanych standardowo;
d) rękawiczka - dozwolone jest użycie tradycyjnej rękawiczki;
e) talk - użycie talku jest limitowane do ilości nie zanieczyszczającej otoczenia (stołu, stolika, podłogi, itp.); podlega to wyłącznej ocenie Sędziego.

1.4 "Repozycjonowanie" bil

Bile są repozycjonowane (przywracane do gry na stole) poprzez umieszczanie ich (ich środka) na linii powrotów, rozpoczynając od punktu głównego, następnie możliwie najbliżej tego punktu kolejno w kierunku górnej bandy, bez przemieszczania bil już się tam znajdujących. Jeśli bila nie może być umieszczona na punkcie głównym, powinna zostać umieszczona tak ,aby się stykała z zajmującą tam miejsce bilą lub możliwie najbliżej, ale bez przemieszczania tej bili. Jednakże, jeśli zajmującą tam miejsce bilą jest bila biała, bila repozycjonowana powinna być umieszczona możliwie najbliżej tej bili ale nie może się z bilą białą stykać; przestrzeń pomiędzy nimi musi być zachowana. Jeśli całość miejsca na linii powrotów w kierunku górnej bandy jest zajęta, bile powinny być repozycjonowane na linii długiej, kontynuując od miejsca najbliższego punktowi głównemu, w kierunku punktu środkowego i dolnej bandy.

1.5 Bila biała „z ręki"

Kiedy zawodnik otrzymuje bilę białą „z ręki", może ją umieścić w dowolnym miejscu powierzchni gry (patrz 8.1 Stół i jego części), może również korygować jej położenie do momentu rozpoczęcia zagrania (patrz 8.2 Uderzenie / Strzał / Zagranie) Do takiego pozycjonowania białej bili może być używana jakakolwiek część ręki lub kija, również kapka, jednak jej kontakt z białą bilą nie może nastąpić w ruchu wypychającym kij w przód, taki kontakt traktowany jest jako właściwe zagranie. Jeśli biała bila zostanie dotknięta przy wykonywaniu takiego ruchu kijem - jest to faul. Wg przepisów niektórych odmian w sytuacji „białej z ręki" oraz zazwyczaj przy wykonywaniu uderzeń rozbijających wymagane jest ustawienie bili białej w polu bazy, zastosowanie mają wtedy przepisy 6.10 Nieprawidłowe pozycjonowanie bili białej i 6.11 Nieprawidłowe zagranie z pola bazy. Jeśli w tej sytuacji („biała z ręki" z pola bazy) wszystkie bile kolorowe znajdują się również w polu bazy, zagrywający ma prawo zażądać przestawienia bili kolorowej znajdującej się najbliżej linii bazy na punkt główny stołu; a jeśli dwie lub więcej z nich bil znajduje się w równej odległości od linii bazy, zagrywającemu przysługuje prawo wyboru którejkolwiek z tych bil. Bila, której środek znajduje się dokładnie na linii bazy, może być w sytuacji „biała z ręki" z pola bazy" zagrywana bezpośrednio.

1.6 Zagrania "deklarowane" (nominowane)

W odmianach, w których przepisy wymagają deklarowania zagrań, należy przed każdym zagraniem, jeśli nie jest ono oczywiste, nominować bilę i łuzę. Tylko jedna bila i jedna łuza mogą być nominowane dla jednego zagrania. Nieistotne są szczegóły zagrania, np. ilość band lub udział innych bil. Aby zagranie mogło zostać zaliczone jako prawidłowe, Sędzia musi mieć absolutną pewność co do intencji zagrywającego; w przypadku jakiejkolwiek niejasności co do zagrania (czy o bandę ?, czy kombinacja ?) obowiązkiem zagrywającego jest wyraźnie poinformować o swych zamiarach. Sędzia (lub przeciwnik - wyłącznie przy niejasnych sytuacjach) ma prawo zażądać od zagrywającego wyraźnej deklaracji przed wykonaniem zagrania.

W odmianach „deklarowanych" zagrywający ma prawo wykonać zagranie „bezpieczne" (patrz również 8.17 Zagranie "bezpieczne") bez deklarowania bili i łuzy; po takim zagraniu prawo (obowiązek) gry przechodzi na przeciwnika.

Ewentualne repozycjonowanie wbitych w trakcie takiego zagrania bil precyzują przepisy szczegółowe dla poszczególnych odmian.

1.7 Bile "samoczynnie" się poruszające

Może się zdarzyć, iż bila, która już się zatrzymała, ponownie się poruszy (np. ze względu na nierówności na stole lub suknie). Jest to traktowane jako norma, położenie takiej bili nie będzie korygowane. Jednakże, jeśli fakt ten spowoduje wtoczenie się bili do łuzy, zostanie ona przywrócona do punktu możliwie najbliższemu pierwotnemu jej położeniu. Jeśli sytuacja ta zdarzy się tuż przed lub w trakcie zagrania i wpłynie to na rezultat zagrania, Sędzia przywróci pozycje bil (bili) sprzed zagrania i zagranie będzie powtórzone. Zagrywający nie otrzymuje kary za wykonanie zagrania w opisanych powyżej sytuacjach, patrz 8.3 Bile wbite.

1.8 Przywracanie pozycji bil

W przypadku wystąpienia konieczności przywrócenia pozycji bil lub ich oczyszczenia, Sędzia ustawia odpowiednie bile w miejscach pierwotnie przez nie zajmowanych, najlepiej jak pozwalają mu na to umiejętności, zgodnie z posiadanymi informacjami. Zawodnicy muszą zaakceptować pozycje ustawionych przez Sędziego bil.

1.9 Ingerencja z zewnątrz

Jeśli nieprzewidziane czynniki zewnętrzne wpłyną w jakikolwiek sposób na wykonanie uderzenia i jego rezultat, Sędzia przywróci pozycje bil (bili) sprzed zagrania i zagranie będzie powtórzone. Jeśli czynniki te nie wpłyną na rezultat danego zagrania, a tylko na sytuację na stole, Sędzia przywróci pierwotne pozycje bil i gra będzie kontynuowana. Jeśli przywrócenie pierwotnych pozycji bil jest zbyt skomplikowane lub niemożliwe, partia uznana będzie za nierozstrzygniętą.

1.10 Ocena decyzji i protesty dotyczące orzeczeń sędziowskich

Jeśli zawodnik uważa, że wystąpiła pomyłka sędziowska dotycząca oceny danego zagrania, może on jednorazowo zwrócić się do Sędziego o powtórną ocenę zagrania; jednakże, w orzekaniu poprawności wykonania zagrań decyzja Sędziego jest ostateczna i wiążąca. Jeśli zawodnik uważa, że wystąpiła pomyłka sędziowska dotycząca prawidłowości zastosowania przepisów, może on wystąpić o wydanie orzeczenia do wyznaczonej instancji odwoławczej. Sędzia zawiesza wtedy rozgrywanie meczu na czas potrzebny do rozpatrzenia odwołania, (patrz również punkt (d). 6.16 Niesportowe zachowanie). Wystąpienie faulu musi być ogłoszone bezzwłocznie (patrz 6. Faule).

1.11 Poddanie meczu

Jeśli zawodnik poddaje mecz, natychmiast mecz ten przegrywa. Przykładowo, jeśli przeciwnik jest przy stole w trakcie decydującej o zwycięstwie partii, rozkręcanie kija używanego do gry jest traktowane jako poddanie meczu.

1.12 Partia nierozstrzygnięta

Jeśli Sędzia zaobserwuje sytuację, w której żaden z zawodników nie dąży bezpośrednio do wygrania partii, powinien podjąć i ogłosić decyzję o limicie trzech kolejnych podejść dla każdego z nich. Po ich wykonaniu, jeśli Sędzia nadal uważa, że podejmowane wysiłki nie prowadzą do rozwiązania sytuacji - ogłasza partię jako nierozstrzygniętą i zarządza jej powtórzenie. Jeśli zawodnicy podejmą zgodna decyzję, nie muszą rozgrywać dodatkowych trzech zagrań, partię powtarza się niezwłocznie. Procedura wyznaczenia zawodnika rozbijającego jest określona w przepisach szczegółowych dla poszczególnych odmian.

2. Odmiana 9-bil

Do gry w odmianę 9-bil używa się dziewięciu bil numerowanych od 1 do 9 i bili białej. Bile muszą być zagrywane wg numerów we wzrastającej kolejności (tj. należy uderzyć bilą białą w znajdującą się aktualnie na stole bilę obiektową z najniższym numerem).

Gracz, który prawidłowo wbije bilę nr 9, wygrywa partię.

PRZEPISY GRY W ODMIANĘ 9-BIL

3. Odmiana 8-bil

Do gry w odmianę 8-bil używa się piętnastu bil numerowanych i bili białej. Zagrania muszą być deklarowane. Wygrywa zawodnik (lub zespół), który prawidłowo wbije bilę nr 8; może to uczynić dopiero, kiedy na stole nie ma już bil z należącej do zawodnika grupy (1-7 lub 9-15).

PRZEPISY GRY W ODMIANĘ 8-BIL

4. Odmiana 14/1

Do gry w odmianę „14.1_kontynuacja" (inna nazwa "straight pool") używa się piętnastu (15) bil numerowanych i bili białej. Zagrania muszą być deklarowane. Za każdą prawidłowo wbitą bilę zawodnik otrzymuje jeden punkt; wygraną determinuje zgromadzenie określonej wcześniej liczby punktów. Źródłem nazwy „14.1_kontynuacja" jest struktura gry, która określa, że czternaście (14) wbitych już bil jest ponownie ustawiane do trójkąta kiedy na stole pozostaje tylko jedna bila obiektowa (patrz również 4.2 Ustawianie bil do rozbicia i 4.4 Kontynuacja gry i wygrana), po czym gra jest kontynuowana.

PRZEPISY GRY W ODMIANĘ 14/1

5. Odmiana Black Ball

Do gry w "Black ball" używa się 15 bil kolorowych i bili białej. Bile kolorowe (obiektowe) podzielone są na dwie grupy (po 7 bil) tego samego rodzaju oraz bilę czarną. Aby zwyciężyć, zawodnik (lub zespół) musi umieścić w łuzach bile ze swojej grupy bil oraz prawidłowo wbić bilę czarną. „Black ball" nie jest grą deklarowaną; bile nie muszą być numerowane.

(...)

6. Faule

Poniższe sytuacje, jeśli zawarte w przepisach odpowiedniej odmiany gry, są traktowane jako faule. Jeśli w trakcie jednego uderzenia wystąpi kilka przewinień, kara za najpoważniejsze z nich musi być zastosowana. Jeśli przed wykonaniem kolejnego zagrania faul nie zostanie ogłoszony, sytuację interpretuje się jak gdyby faul nie wystąpił.

6.1 Biała w łuzie lub poza stołem

Jeśli w trakcie zagrania bila biała wpadnie do łuzy lub wypadnie poza stół, zagranie jest faulem.

6.2 Niewłaściwa bila uderzona jako pierwsza

W odmianach, w których należy jako pierwszą zagrać określoną bilę (lub bilę z określonej grupy), zagranie innej bili jako pierwszej jest faulem.

6.3 Brak kontaktu bili z bandą

Jeśli w wyniku zagrania żadna bila nie zostanie wbita do łuzy, po kontakcie białej bili z bilą kolorową jakakolwiek bila (biała lub kolorowa) musi dotknąć bandy; niespełnienie tego warunku jest faulem.

6.4 Stopa na podłożu

Wykonujący zagranie, w momencie kontaktu kapki z białą bilą, musi dotykać podłoża przynajmniej częścią jednej stopy; niespełnienie tego warunku jest faulem.

6.5 Bila wybita poza stół

Wybicie bili poza stół jest faulem. W zależności od odmiany gry, wybita bila wędruje do łuzy lub umieszczana jest powtórnie na stole.

6.6 Dotknięta bila

Dotknięcie bili, nawet najmniejsze spowodowanie jej przemieszczenia lub wpływanie na zmianę toru przemieszczania się bili w jakikolwiek sposób oprócz standardowego uderzenia kapką (przesuwanego w przód i w tył) kija w białą bilę jest faulem, chyba że jest ona „z ręki". Zawodnik przy stole jest całkowicie odpowiedzialny za: wyposażenie znajdujące się w jego dyspozycji i mogące przyczynić się do popełnienia takiego faulu, tj. (stół, kreda, pomocniki, itp.), za swój ubiór, włosy, części ciała; również za białą bilę kiedy jest „z ręki".

Przypadkowe wystąpienie takiej sytuacji jest faulem, jednakże, jeśli takie zdarzenie zostało wywołane intencjonalnie, uznaje się to za niesportowe zachowanie (6.16).

6.7 „Podwójny" kontakt / Bile „zamrożone"

Jeśli w trakcie uderzenia kapka zetknie się z bilami więcej niż raz, jest to faul. Jeśli biała bila znajduje się blisko bili obiektowej, ale się one nie stykają, a przy uderzeniu białej bili w bilę obiektową kapka cały czas jest w kontakcie z białą bilą, jest to faul. Jeśli jednak, w powyższej sytuacji, gdy tory obu bil nie pokrywają się ze sobą całkowicie a uderzenie jest odpowiednio wykonane, można założyć, że zagranie jest wykonane poprawnie, nawet jeśli kapka w momencie kontaktu obu bil mogłaby jeszcze stykać się z białą bilą.

W sytuacji, kiedy bile (biała i obiektowa) stykają się ze sobą (są „zamrożone"), poprawnym jest uderzenie, które powoduje poruszenie bili obiektowej (zakładając, że jest ona właściwą dla danej odmiany bilą nominowaną). W tym jednak przypadku, zakładając poprawność opisywanych powyżej uderzeń, należy zachować ostrożność, kiedy w pobliżu znajdują się inne bile, aby nie popełnić na nich faulu „podwójnego kontaktu".

Bile nie mogą być uznane za „zamrożone" dopóki nie zostaną, na żądanie grającego zawodnika, potwierdzone jako „zamrożone" przez sędziego (lub przeciwnika). Za uzyskanie takiego potwierdzenia przed wykonaniem zagrania odpowiedzialny jest wyłącznie zawodnik zagrywający.

Zagranie „od zamrożonej bili" (bez jej poruszenia) nie oznacza kontaktu z tą bilą, chyba że odpowiednie przepisy danej odmiany określają inaczej.

6.8 Zagranie „pchnięte"

Faulem jest zagranie w którym kontakt kapki z białą bilą jest dłuższy niż zazwyczaj (przy standardowym zagraniu danego typu).

6.9 Bile w ruchu

Jest faulem rozpoczęcie uderzenia jeśli bile są jeszcze w ruchu (toczą się lub wirują).

6.10 Nieprawidłowe pozycjonowanie bili białej

Kiedy biała bila jest „z ręki" i można ją zagrywać tylko z pola bazy, jest faulem zagranie jej spoza pola bazy lub z linii pola bazy. Jeśli zagrywający nie jest pewien prawidłowości umiejscowienia białej do uderzenia, powinien zasięgnąć opinii Sędziego.

6.11 Nieprawidłowe zagranie z pola bazy

Kiedy biała bila „z ręki" musi być zagrywana z pola bazy i bila obiektowa jest umiejscowiona w polu bazy, biała bila musi opuścić pole bazy zanim dotknie nominowaną bilę obiektową. Przypadkowe niespełnienie tego warunku jest faulem, jednakże, jeśli takie zdarzenie zostało wywołane intencjonalnie, uznaje się to za niesportowe zachowanie (6.16).

Biała bila musi:

opuścić pole bazy przed dotknięciem bili obiektowej lub,
dotknąć bili obiektowej znajdującej się na linii bazy lub tuż poza polem bazy.

Niespełnienie tego warunku jest faulem, za który karą jest „biała z ręki" dla przeciwnika, zgodnie z przepisami dla poszczególnych odmian gry.

6.12 Kij położony na stole

Jeśli zawodnik używa kija do wymierzenia uderzenia, w momencie kiedy przestaje dotykać go ręką, popełnia faul.

6.13 Zagranie poza kolejnością

Przypadek nieświadomego, omyłkowego zagrania poza kolejnością jest faulem. Przeciwnik zagrywa wtedy bile z ustawienia w jakim zatrzymały się po tym faulu.

Jeśli zawodnik świadomie wykonuje zagranie, wiedząc, że jest to podejście przeciwnika, traktowane jest to jako niesportowe zachowanie (6.16).

6.14 Trzy kolejne faule

Jeśli zawodnik wykona uderzenie z faulem w trzech kolejnych, następujących po sobie zagraniach (bez wykonania pomiędzy nimi zagrania prawidłowego), jest to traktowane jako „błąd trzech fauli". W odmianach rozgrywanych z podziałem na partie, trzy faule muszą wystąpić w trakcie rozgrywania jednej, tej samej partii. W niektórych odmianach, np. 8-bil, przepis ten nie występuje.

Sędzia (lub przeciwnik jeśli mecz nie jest sędziowany „przy stole") musi ostrzec zawodnika, który popełnił już dwa kolejne faule (przypomnieniem, że „ma dwa faule"), kiedy podchodzi on do wykonania kolejnego zagrania. Jeśli tego nie zrobi, wystąpienie trzeciego faulu jest ignorowane i zawodnik ma nadal na koncie jedynie dwa faule. Wykonanie poprawnego zagrania powoduje wyzerowanie konta popełnionych, kolejnych fauli.

6.15 Powolna gra

Jeśli sędzia uważa, iż zawodnik gra zbyt wolno lub opóźnia grę (w porównaniu do statystyk turnieju lub meczu), powinien doradzić zawodnikowi aby przyspieszył rozgrywanie pojedynku. Jeśli po upomnieniu zawodnik kontynuuje opóźnianie gry, sędzia może zadecydować o nałożeniu (na obydwóch zawodników) pomiaru czasu (shot clock). Jeśli któryś z zawodników przekroczy nałożony na każde zagranie limit czasu, jest to faul, karany odpowiednio do rozgrywanej odmiany. Świadome kontynuowanie opóźniania gry może zostać zakwalifikowane jako niesportowe zachowanie (6.16).

6.16 Niesportowe zachowanie

Niesportowe zachowanie jest sytuacją, której ocena podlega każdorazowo dyskrecji wyłącznie Sędziego i która jest karana odpowiednio do przewinienia. Możliwymi karami są: ostrzeżenie, standardowy faul, który może być zaliczony do sekwencji błędu trzech fauli, utrata partii, natychmiastowe przegranie seta lub meczu, dyskwalifikacja z meczu lub turnieju (bez lub z anulowaniem dotychczasowych wyników; pozbawieniem dotychczasowych nagród, zdobytych punktów), czasowa dyskwalifikacja, do dyskwalifikacji bezterminowej włącznie.

Niesportowym zachowaniem jest każde świadome, intencjonalne zachowanie, które negatywnie wpływa na wizerunek rozgrywek lub sportu w ogóle; również takie zachowanie, które wywołuje atmosferę, w której normalnie oczekiwane rozgrywanie pojedynków jest utrudnione bądź niemożliwe.

Przykładowe sytuacje to m.in.:

a)      próby rozpraszania przeciwnika,
b)      zmiana położenia bil w sposób inny niż poprawnie wykonanym zagraniem,
c)      intencjonalne zagrywanie uderzeniem typu „miscue",
d)      kontynuowanie gry po popełnionym faulu lub gdy gra została zawieszona,
e)      wykonywanie niezwiązanych z meczem zagrań (np. na sąsiednim stole),
).       niedozwolone „znaczenie stołu",
g.      opóźnianie gry,
h)      używanie wyposażenia w sposób niezgodny z jego założonym przeznaczeniem.

7. Odmiana 10-bil

Odmiana 10-bil jest grą deklarowaną. Do gry w odmianę 10-bil używa się dziesięciu (10) bil numerowanych od 1 do 10 i bili białej. Bile muszą być zagrywane wg numerów we wzrastającej kolejności (tj. należy uderzyć bilą białą w znajdującą się aktualnie na stole bilę obiektową z najniższym numerem). Jeśli w trakcie poprawnie wykonanego uderzenia rozbijającego wbita zostanie bila10 (bila nr 10 - patrz 8.8 Definicje), musi ona zostać repozycjonowana (zgodnie z Przepisami Ogólnymi), po czym zawodnik kontynuuje swoje podejście. W jednym uderzeniu może być zadeklarowana tylko jedna bila (patrz również 7.5 Zagrania deklarowane, zagrania „bezpieczne").

PRZEPISY GRY W ODMIANĘ 10-BIL

8. Definicje

Następujące definicje znajdą zastosowanie w Przepisach WPA Wersja 21/12/2007

8.1 Stół i jego części

Następujące definicje określają zastosowane w Przepisach wyrażenia; szczegóły dotyczące dokładnych wymiarów i innych detali znajdują się w dokumencie Specyfikacja Techniczna WPA (patrz http://www.wpa-pool.com/).

Integralnymi częściami składowymi stołu bilardowego są: boki stołu (4), bandy (6), powierzchnia gry i łuzy.

Końcowa część stołu, gdzie zazwyczaj ustawiane są bile do rozbicia to górna część stołu (góra stołu - górna banda), strona przeciwna, z której zazwyczaj rozpoczyna grę (do uderzenia rozbijającego) bila biała, to dolna część stołu (dół stołu - dolna banda).
Pole bazy to prostokątny obszar 1/4 dolnej części stołu ograniczony bandami z trzech stron, a z czwartej - linią bazy. Linia bazy to równoległa do krótkiego boku stołu linia ograniczająca obszar 1/4 stołu. Linia bazy nie jest częścią pola bazy. Wyrażenia: "zza linii bazy" i "z bazy" oznaczają termin "z pola bazy".
Bandy, wierzchnia część boków stołu, łuzy i ich obramowania są częściami składowymi boków stołu.

W celach opisowych i szkoleniowych na stole wyznacza się cztery następujące linie (tylko część z nich jest oznaczeniami stołu; patrz poniżej):

Długa linia wzdłuż osi podłużnej stołu;
Linia pola bazy (linia bazy); opis jw.;
Linia punktu głównego (linia główna), równoległa do krótkiego boku stołu linia przechodząca przez punkt główny stołu, wyznaczająca ¼ górnej części stołu;
Linia centralna, wzdłuż osi poprzecznej stołu.

Na bokach stołu mogą być wyznaczone punkty (zwane też „diamentami"), wyznaczające ¼ długości band na krótkich bokach stołu i 1/8 długości band na długich bokach stołu, mierząc od narożnika każdej bandy.

Na powierzchni stołu (gładkiej, pokrytej suknem powierzchni, ograniczonej bandami) powinny znajdować się następujące oznaczenia, jeśli wzmiankują o nich przepisy szczegółowe danej odmiany:

Punkt główny stołu - na przecięciu linii długiej i linii punktu głównego;
Punkt bazy - na przecięciu linii długiej i linii bazy;
Punkt centralny - na przecięciu linii długiej i linii centralnej;
Linia pola bazy;
Linia powrotów - na linii długiej, rozpoczynając od punktu głównego w kierunku górnej bandy; zakończenie około 10 cm poza obrysem trójkąta;
Obrys trójkąta (całkowity zewnętrzny obrys lub tylko obrys narożników, w zależności od odmiany); środek bili znajdującej się w górnym wierzchołku trójkąta musi przypadać na punkt główny stołu.

8.2 Uderzenie / Strzał / Zagranie

Rozpoczęcie uderzenia / strzału / zagrania następuje w momencie kontaktu z białą bilą kapki przesuwanego (wypychanego) do przodu kija.

Uderzenie / strzał / zagranie kończy się wtedy, kiedy wszystkie bile biorące udział w grze przestaną się poruszać (toczyć, wirować, itp.). Poprawne uderzenie / strzał / zagranie oznacza uderzenie / strzał / zagranie, w trakcie wykonywania którego nie został popełniony faul.

8.3 Bile wbite

Bila jest uznawana za wbitą, jeśli znajdzie się w łuzie i zatrzyma poniżej powierzchni stołu lub jeśli dostanie się do systemu zwrotnego w stole (system zwracania bil).

Bila zatrzymująca się na krawędzi powierzchni gry, częściowo podparta przez inną bilę, jest uznawana za wbitą, jeśli usunięcie podpierającej ją bili spowoduje, że bila ta znajdzie się w łuzie i zatrzyma poniżej powierzchni stołu.

Bila obiektowa, która nie spełni wymagań powyższego opisu (wyskoczy z łuzy, odbije od bil w łuzie, itd.) nie jest uznawana za bilę wbitą.

Jeśli bila zatrzyma się na krawędzi stołu i pozostanie w widocznym bezruchu przez 5 (pięć) sekund, nie jest uznawana za wbitą, nawet jeśli później wpadnie („samoczynnie") do łuzy (patrz 1.7 Bile "samoczynnie" się poruszające po dalsze instrukcje). W trakcie upływu tych wspomnianych 5 sekund Sędzia powinien zadbać o to, by nie zostało wykonane kolejne zagranie.

Jeśli biała bila wejdzie w jakikolwiek kontakt z bilą spełniającą wymogi bili wbitej, jest uznawana za wbitą niezależnie od miejsca, w którym ostatecznie się zatrzyma. Usuwanie bil z pełnych lub prawie pełnych łuz jest zadaniem Sędziego, niemniej jednak obowiązek dopilnowania rzetelnego wykonania tej czynności spoczywa wyłącznie na zawodniku zagrywającym.

8.4 Dotknięcie bandy i bila "zamrożona"

Za „dotknięcie bandy przez bilę" uznaje się sytuację, w której bila nie miała kontaktu z bandą a następnie ten kontakt z bandą uzyskała.

Bila stykająca się z bandą w momencie zagrania (określana jako "zamrożona") nie spełni wymogu dotknięcia bandy dopóki zauważalnie kontaktu z bandą nie utraci przed ponownym uzyskaniem kontaktu z bandą. Bile: wbita oraz wybita poza stół, są uznawane za spełniające wymóg dotknięcia bandy.

Bile nie mogą być uznane za „zamrożone" dopóki fakt ten nie zostanie potwierdzony przez Sędziego, zawodnika zagrywającego lub jego przeciwnika (patrz również Regulacje 27. Potwierdzenie "bili zamrożonej").

8.5 Bila wybita poza stół

Bila jest traktowana jako wybita poza stół, jeśli zatrzyma się gdziekolwiek poza powierzchnią gry, ale nie w łuzie. Bila jest również traktowana jako wybita poza stół, jeśli weszła w kontakt z jakimkolwiek przedmiotem nie będącym integralną częścią składową stołu bilardowego, np. lampą, kredą, częścią ciała lub ubioru zawodnika, itp., nawet jeśli ostatecznie zatrzymała się na powierzchni gry lub w łuzie. Bila, która podskoczy (lub przetoczy się po wierzchniej części boków stołu), jednak powróci samoczynnie (bez kontaktu opisanego powyżej) na powierzchnię gry lub wpadnie do łuzy, nie jest traktowana jako wybita poza stół.

8.6 Bila biała w łuzie

Jeśli w wyniku zagrania biała bila znajdzie się w łuzie, jest to faul.

8.7 Bila biała

Bila biała jest bilą, w którą zagrywający „uderza" kapką kija. Tradycyjnie powinna być koloru białego, może być jednakże dodatkowo „ozdobiona" logo lub kropkami. Za wyjątkiem niektórych odmian sportów bilardowych, jedna (ta sama) biała bila jest zagrywana przez obydwóch graczy lub zespoły.

8.8 Bile "obiektowe"

Bile kolorowe, w które uderza biała bila, zazwyczaj w celu skierowania ich do łuz, nazywane są "obiektowymi". Powinny one być ponumerowane od 1 do numeru odpowiedniego dla ilości bil potrzebnych do danej odmiany. Właściwe kolory i oznaczenia tych bil opisane są w Specyfikacji Technicznej WPA.

Dla uproszczenia nazewnictwa i komend sędziowskich proponuje się następujące oznaczenia, stosowane również w tych Przepisach: bila nr 1 - bila1, bila nr 2 - bila2, ..., bila nr 15 - bila15.

8.9 Set

W niektórych rozgrywkach mecze podzielone są na części, nazywane setami. Wtedy do osiągnięcia zwycięstwa w meczu potrzebne jest wygranie określonej ilości setów. Odpowiednio, do wygrania seta potrzebne jest zwycięstwo w określonej liczbie partii lub zdobycie określonej liczby punktów.

8.10 Trójkąt (Rack)

Trójkąt (the rack) jest ramką wykonaną z solidnego materiału (drewno, plastik), w kształcie trójkąta, używaną do ustawiania grupy bil np. do rozbicia. Pojęcie „trójkąt" (the rack) używane jest również w odniesieniu do grupy bil już ustawionych (np. do rozbicia) lub też do obszaru na stole, zazwyczaj oznakowanego linią tworzącą ten kształt. Pojęcie to również określa część meczu limitowaną do rozegrania bil tylko z tej (ustawionej uprzednio) grupy jak np. w odmianę 8-bil, za co otrzymuje się 1 punkt (wygrana 1 partii). „To rack balls" oznacza ustawić je w grupę o odpowiednim kształcie jak np. do rozbicia.

8.11 Rozbicie / Uderzenie rozbijające

Rozbicie / uderzenie rozbijające jest specyficznym, pierwszym zagraniem w partii (lub meczu). Wykonuje się je tradycyjnie z ustawienia początkowego, w którym biała bila jest zagrywana z pola bazy zaś bile obiektowe ustawione są (po przeciwnej stronie stołu - góra stołu) w grupę o kształcie i umiejscowieniu charakterystycznym dla danej odmiany gry. Celem tego zagrania jest przemieszczenie bil ustawionych w grupie, w sposób taktycznie typowy dla danej odmiany gry.

8.12 Podejście (Inning)

"Podejście" oznacza ciągłość prawa do wykonywania zagrań przysługująca danemu zawodnikowi (inaczej: kolejka). Podejście rozpoczyna się, kiedy zawodnik otrzymuje prawo do wykonania zagrania (określa się go wtedy mianem wchodzącego lub zagrywającego), kończy się zaś z chwilą zakończenia zagrania, w wyniku którego zawodnik prawo to utracił. W niektórych sytuacjach zagrywający ma prawo wyboru: wykonania zagrania samodzielnie lub nakazania wykonania tego zagrania przeciwnikowi (np. „push-out" w odmianie 9-bil), którego obowiązkiem jest wtedy to zagranie wykonać

8.13 Pozycja bili

Określenie miejsca, w którym znajduje się bila oceniane jest wg punktu, który wyznacza na powierzchni gry rzut pionowy środka bili. W konsekwencji bila znajduje się na punkcie lub na linii, jeśli w tym właśnie miejscu przypada jej środek, patrząc z góry.

8.14 "Repozycjonowanie" bil

W niektórych sytuacjach, innych niż ustawianie bil do rozbicia, bile obiektowe muszą być umieszczone powtórnie w określonych miejscach na stole. Nazywane jest to „repozycjonowaniem" (patrz 1.4 "Repozycjonowanie" bil).

8.15 Przywracanie pozycji bili lub bil

Jeśli bile zostały przemieszczone niezgodnie z zasadami gry, w niektórych sytuacjach, przepisy mogą wymagać przywrócenia ich do poprzedniego, właściwego ustawienia. Wykonanie tej czynności, możliwie najlepiej jak pozwala na to sytuacja, jest zadaniem Sędziego.

8.16 "Jump" - Skok

Zagranie "skokiem" jest zagraniem, w którym zagrywający powoduje przeskoczenie bili białej nad przeszkodą, którą może być np. inna bila lub część bandy. Poprawność „skoku" jest uzależniona od wykonania tego zagrania i od intencji zagrywającego. Poprawnie wykonany „skok" musi być zagrany kijem, którego grubszy koniec jest wzniesiony w górę, w konsekwencji uderzenie kapką musi spełniać zasadę pozornego „wbijania" białej bili (rzutu pionowego) w powierzchnię gry.

8.17 Zagranie "bezpieczne"

Zagranie spełni wymogi zagrania „bezpiecznego" jeśli:

a) zagrywane jest w jednej z „deklarowanych" odmian gry, i

b) zawodnik zagrywający wyraźnie poinformuje o zamiarze wykonania takiego zagrania Sędziego lub pod jego nieobecność - przeciwnika.

W zagraniu bezpiecznym bila „obiektowa" (lub bile) może, ale nie musi, być wbita.

Jeśli zagranie spełniło wymogi zagrania „bezpiecznego", z chwilą zakończenia tego zagrania prawo (tu: obowiązek) zagrywania przechodzi na przeciwnika.

8.18 "Miscue" - "nieczyste" uderzenie

"Miscue" - nieczyste uderzenie to sytuacja kiedy kapka kija znacząco ześlizguje się z białej bili w trakcie kontaktu z nią, z powodów np. niewłaściwego prowadzenia kija, zbyt gwałtownego uderzenia lub braku kredy. Słyszalny jest wtedy charakterystyczny dźwięk, takie zagranie pozostawia też charakterystyczny ślad na kapce kija. Choć w niektórych takich zagraniach występuje kontakt białej bili nie tylko z kapką kija, zakłada się, że zostały one wykonane poprawnie. Uderzenie poziomo ułożonym kijem, przy jednoczesnym kontakcie kapki z białą bilą i powierzchnią gry, w którym wystąpi niezamierzony podskok białej bili, jest również traktowane jako „miscue".

Tylko w przypadku uderzenia ewidentnie nieczystego lub widocznie wpływającego na znaczącą zmianę toru przemieszczania się białej bili, orzekany jest faul; sytuacja taka podlega wyłącznej ocenie Sędziego.

Świadome, celowe stosowanie tego typu zagrań jest karane zgodnie z trybem postępowania w punkcie (c), 6.16 Niesportowe zachowanie.